روش تاپ دان چیست؟
روش بالا به پایین (تاپ دان (Top-down) یک روش ساخت برای زیرزمین‌های عمیق است که در آیین‌نامه 8002 BS نیز برای سازه نگهبان ارایه شده است.
این روش از اوایل دهه 60 میلادی به تصویب رسید و تاکنون در کشورهای مختلفی براساس نیاز ساختگاه استفاده شده است.
روش تاپ دان (Top-down) یک روش نوآورانه حفاری است که کم کم در حال کسب مقبولیت در صنعت است (لانگ، 2001). در روش ساخت بالا به پایین تاپ دان (Top-down) امکان اجرای همزمان طبقات زیر زمین همراه با پیشروی به تراز زیر پی و انجام عملیات خاکبرداری وجــود دارد.
در روش بالا به پایین (تاپ دان (Top-down) امکان ساخت همزمان بخش روسازه بالاتر از سطح زمین همراه با پیشروی طبقات زیرزمین و اجرای عملیات گودبرداری و پایدارسازی وجــود دارد (پایدارسازی گودها به روش‌هایی مانند نیلینگ، سازه نگهبان، تاپ دانTop-down و … صورت می‌پذیرد).
این روش چگونه کار میکند؟
اصول روش ساخت از بالا به پایین (Top-down) جهت پایدارسازی گود (پایدارسازی گود به روش‌هایی مانند نیلینگ، سازه نگهبان، تاپ دانTop-down و … صورت می‌پذیرد) بر این قرار دارد که در ابتدا المان‌های باربر قائمی نصب می‌شــود و سیستم سازه نگهبان از تراز طبیعی سطح زمین با اســتفاده از شمع‌ها و دیوارهای حایل، پیش از انجام هرگونه خاکبرداری و نیلینگ ساخته می‌شود.
سپس یک پوشش درجا ریخته شده (طبقه همکف معلق آینده) با پوشاندن مساحتی که باید حفاری شود، ساخته می‌شود. این کار با دنبال کردن خاکبرداری زیر پوشش درجا ریخته شده تا عمق موردنیاز انجام می‌پذیرد.
این در حالی است که به طور همزمان ساخت روسازه نیز پیش می‌رود. استفاده از این روش خلاقانه در گودبرداری‌های عمیق منجر به شتاب گرفتن زمان‌بندی اجرای پروژه‌ها در مقایسه با روش‌های متداول موقتی است.
نوآوری با تاپ دان
برخلاف روش‌های سنتی، در روش بالا به پایین (تاپ دان (Top-down)، ابتدا دیوار پیرامونی ساخته می‌شود و معمولا پی‌های شمعی و ســتون‌ها از تراز زمین نصب می‌شود .دال طبقه همکف نیز ریخته می‌شود و سپس حفاری طبقات زیرزمین با استفاده از یک بازشدگی که داخل دال ایجاد شده است، انجام می‌پذیرد.
اساسا در روش ساخت از بالا به پایین نیازمندی به خاکبرداری زیر تراز زمین و ایجاد یک گود را منتفی میکند و ســاختگاه پروژه برای ساخت از روز اول در دسترس است. این روش به‌طور قابل توجهی میزان خسارت به ســازه‌های همجوار پروژه که به تغییرشکل و حرکت خاک حساس اند را کاهش می‌دهــد.
همچنین این روش به طور قابل توجهی سرعت تحویل پروژه به کارفرما را تسریع میکند، سبب کاهش استفاده از منابع و همچنین آلودگی شده و منجر به بهره‌وری در هزینه‌ها می‌شود.
استفاده از روش تاپ دان در سرتاسر دنیا
روش بالا به پایین (تاپ دان Top-down) در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده شده است. در هریک از پروژه‌های مختلف میتوان رویکردهای متفاوتی در احداث طبقات زیرزمین مشاهده کرد.
از جمله پروژه‌های اجرا شده در سراسر دنیا میتوان به ساختمان دفتر مرکزی شرکت بانکداری هنگ کنگ و شانگهای در هنگ کنگ، ساختمان زینگیه بانک شانگهای، مرکز خرید گالریز لنـدن، بلوک اداری خیابان ویکتوریا لندن، مرکــز کنفرانس کویین الیزابت 2 در وست مینستر لندن، مرکز آلفا-آربت روسیه، فستیوال واک هنگ کنگ، آی اف ســی (مرکز تجارت بین‌المللی) هنگ کنگ، برج بایتکسکو در ویتنام، اسکای سیتی ویتنام، رویال سیتی ویتنام، ایستگاه ام آرتی ویستا بونا در سنگاپور، مرکز آئودی در جنوب فنالند، هالیوود پالزا در آمریکا و پروژه‌های بسیار زیاد دیگری در نقاط مختلف دنیا از این روش استفاده کرده اند.
در ایران نیز روش تاپ – دان روشی نوظهور است. از جمله پروژه‌های اجرا شده به این روش در ایران میتوان به پروژه ایستگاه قطار شــهری اهواز، پروژه ساختمان مسکونی شقایق در محله یوسف آباد تهران، پروژه ساختمان شیخ بهایی و مجتمع تجاری لاهور در شهر اصفهان و پروژه های انگشت شمار دیگر در شهر مشهد اشاره کرد.
همچنین بخوانید: اهداف اصلی ایجاد سازه‌های نگهبان چیست؟
