منظور از سطح خطر گودبرداري چگونه چیست؟
سطح خطر گودبرداري ،در پروژه‌های گودبرداری و اجرای سازه نگهبان، با عمق گود، نوع خاك، وجود آب، وجود منبع ارتعاش در مجاورت گود و حساسیت ساختمان‌هاي مجاور آن به صورت گودبرداري با خطر معمولی، زیاد و بسیار زیاد توسط طراح ساختمان تعیین می‌شود.
ارزیابی سطح خطر گودبرداري بر اساس ضوابط مندرج در مبحث هفتم مقرارات ملی ساختمان (پی و پی‌سازي) انجام خواهد شد. در پروژه‌های گودبرداري و اجرای سازه نگهبان که گودبرداری با خطر زیاد و بسیار زیاد به حساب می‌آید، پیش از انجام عملیات گودبرداري به منظور مرور و کنترل نقشه‌هاي اجرایی، توجیه و هماهنگی انجام عملیات، با حضور صاحبکار، ناظر، ناظر ژئوتکنیک، طراح ساختمان، طراح گودبرداري، سازنده و نماینده فنی شهرداري در محل احداث ساختمان جلساتی که جلسه مشترک نامیده می‌شود، تشکیل می‌گردد.
در پروژه‌های اجرای سازه نگهبان، عمق گود طبق شکل زیر تعریف می‌گردد:
عمق آزاد گود:
عمق گود (بر حسب متر) به صورت فاصله تراز سطح زمین یا معبر مجاور تا تراز کف گود (هر کدام بزرگتر است) تعریف می شود.
عمق حفر زیر پی:
در صورت وجود ساختمان در مجاورت گودی که نیازمند اجرای سازه نگهبان است، عمق حفر زیر پی (بر حسب متر) به صورت فاصله تراز کف گود تا تراز زیر پی مجاور تعریف می شود (در صورت عدم امکان تعیین تراز کف پی، مقدار از کف تمام شده پایینترین طبقه ساختمان مجاور منظور می شود).
عمق مؤثر حفر زیر پی (پارامتر ):
برای در نظر گرفتن تأثیر تعداد طبقات ساختمان مجاور، عمق مؤثر حفر زیر پی (بر حسب متر) به صورت زیر تعریف می شود:
در رابطه فوق، n تعداد طبقات ساختمان مجاور گود است و اگر از کمتر شود، مقدار لحاظ می گردد.
نکته: چنانچه ساختمان در فاصله بیشتر از 1.5 از لبه فوقانی گود باشد، در تعیین سطح اهمیت گود در نظر گرفته نمی شود.
گروه بندی مصالح دیواره گوددر پروژه‌های اجرای سازه نگهبان:
مصالح تشکیل دهنده دیواره گود در پروژه‌های اجرای سازه نگهبان، در سه گروه خاک های نوع سخت، متوسط و ضعیف به شرح زیر طبقه بندی می‌شوند.
۱- خاک نوع سخت:
خاکهای چسبنده با مقاومت فشاری تک محوری حداقل kPa ۱۵۰ در این گروه قرار می گیرند. مثال هایی از خاکهای چسبنده عبارت است از: رس، رس لایی، رس ماسه‌ای. خاک های سیمان شده طبیعی و زمین‌های دج اغلب از نوع سخت در نظر گرفته می شود. در شرایط زیر خاک را نمی توان از نوع سخت در نظر گرفت.
- خاک بخشی از تشکیلات لایه‌بندی شیبداری باشد که در آن لایه‌ها شیبی بیشتر از ۴ به ۱ (۴H :۱V) به سمت داخل گود داشته باشند.
- خاک در معرض عوامل دیگری مانند رطوبت‌های موضعی زیاد قرار داشته باشد که طبقه‌بندی آن را در مصالح ضعیف‌تر، ضروری می کند.
۲- خاک نوع متوسط
- خاک چسبنده با مقاومت فشاری تک محوری بین ۵۰kPa تا ۱۵۰kPa.
- خاکهای غیر چسبنده دانه‌ای شامل شن و ماسه تیزگوشه متراکم، لای ولای ماسه‌دار.
- خاک بخشی از تشکیلات لایه بندی شیبداری است که در آن لایه‌ها شیبی به میزان حداکثر ۴ به ۱ به سمت داخلی گود داشته باشد و نیز مصالح از جنبه‌های دیگر در گروه متوسط قرار گیرد.
۳- خاک نوع ضعیف
- خاک چسبنده با مقاومت فشاری تک محوری حداکثرkPa ۵۰ (مانند سیلت و رسی فاقد سیمان).
- خاکهای دانه‌ای شامل شن و ماسه نامتراکم
- خاک دارای ترک خوردگی
- خاک دست خورده در گذشته یا خاک دستی
- مصالح تشکیلات لایه بندی شیبداری که در آن شیب لایه‌ها به داخل گود بیشتر از ۴ به 1 است.
ساختمان مجاور گود
عبارتست از انواع ابنیه اطراف گود ( مانند: ساختمان، خطوط لوله و جاده) که به تشخیص طراح ساختمان تحت تأثیر گودبرداري قرار می‌گیرد. حساسیت ساختمان مجاور گود که برای ارزیابی اهمیت گود، مورد استفاده قرار می گیرد، بصورت زیر تعیین می شود:
- ساختمانهای دارای پی و سیستم سازه‌ای کامل و مستقل، مناسب و بدون علائم فرسودگی و ضعف، با حساسیت متوسط ارزیابی می شود. ساختمان‌ها در صورت داشتن علائم فرسودگی و ضعف، حساس و در صورت زیاد بودن این علائم، بسیار حساسی ارزیابی می‌شود
- چنانچه ساختمان مجاور دارای شرایط زیر باشد، بسیار حساس طبقه بندی می شود:
۲- ۱- تکیه به ساختمان مورد نظر برای تخریب.
۲- ۲- متصل بودن به ساختمان مورد نظر برای تخریب.
۳-۲- وجود عناصر مشترک از جمله دیوار اشتراکی بین دو ساختمان
۴-۲- ساختمانهای با کاربری پر جمعیت مانند مساجد، مدارسی، سینماها و … یا دارای کاربری‌های خاصی مانند بیمارستان‌ها.
۲- ۵- ساختمانهای دارای ارزش ویژه مانند ساختمانهای میراث فرهنگی و تاریخی
۳- ساختمانهای بنایی، نیمه بنایی، خشتی و… با وجود علائم فرسودگی و ضعف، بسیار حساسی ارزیابی می‌شود
منبع: متن مصوبه ” ارتقای ایمنی تخریب و گودبرداری‌های ساختمانی شهر تهران”
همچنین بخوانید: ریسک‌های ساخت سازه نگهبان
