مانیتورینگ در سیستم مهارکوبی یا انکراژ

مانیتورینگ در سیستم مهارکوبی، یک مکانیزم حیاتی و اصلی است برای تضمین تطابق اجرای سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) با نقشه­‌ها و دفترچه مشخصات پروژه. پایش کوتاه مدت و بلند مدت برای ارزیابی عملکرد سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) اجرا می­‌شود.

مجموعه فعالیت­‌های نظارت بر ساخت و اجرا بسته به روش قرارداد (گام به گام، عملکرد، یا طراحی و ساخت توسط پیمانکار)، می­ تواند توسط عوامل و مهندسین کارفرما، یا توسط عوامل پیمانکار و یا ترکیبی از این دو صورت گیرد، در حالیکه پایش عملکرد سیستم معمولاً توسط عوامل کارفرما انجام یا مدیریت می­ شود.

نظارت درست و دقیق، نقش حیاتی در تحقق یک سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) با کیفیت بالا بازی می‌­کند، و منتج به عملکرد مطلوب سیستم در عمر بهره‌­برداری می­‌گردد. مجموعه فعالیت­‌های نظارت ممکن است شامل ارزیابی موارد زیر باشد:

  • تطابق اجزا و قطعات سیستم طبق دفترچه مشخصات مصالح
  • تطابق‌داشتن روش­های ساخت طبق دفترچه مشخصات اجرا
  • مطابقت دفترچه مشخصات عملکرد کوتاه مدت

گزارش شماره 27 نیروی کار آشتو (AASHTO, 1990)، حاوی اطلاعاتی با ارزش در خصوص چگونگی نظارت بر ساخت سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) می‌­باشد، که در قالب راهنمای نظارت بر سیستم­‌های مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) آمده است.

مانیتورینگ چگونه است؟

مانیتورینگ در سیستم مهارکوبی، ممکن است شامل اندازه­‌گیری و ابزارسنجی کوتاه‌مدت و بلندمدت عملکرد سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) باشد. مدل کوتاه مدت (در حین ساخت) را معمولاً به مانیتورینگ عملکرد سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) شده در طی آزمایش بارگذاری (عملکرد، شاهد، و خزش ممتد) محدود می­‌کنیم.

در برخی موارد، مانیتورینگ کوتاه مدت ممکن است شامل، مانیتورینگ جابجایی جانبی دیوار پایدارسازی شده و نشست­­‌های سطح زمین و سایر اندازه‌­گیری‌­ها باشد، که اغلب اوقات دلیل آن، الزامات عملکردی می­‌باشد.

مانیتورینگ در سیستم مهارکوبی به صورت بلند مدت سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ)، معمولاً شامل ادامه اندازه‌­­گیری های مانیتورینگ کوتاه مدت می­ باشد.

فعالیت­های نظارتی در روش­های مختلف قرارداد

برای یک سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) ساخته شده به روش گام به گام، نظارت توسط عوامل کارفرما و بر اساس الزامات تعیین شده در نقشه­‌ها و دفترچه مشخصات تهیه شده توسط کارفرما انجام می‌­شود.

مسئولیت پیمانکار تبعیت و استناد از نقشه­‌های پروژه و دفترچه مشخصات است. نظارت (کارفرما) برای اطمینان از انطباق دقیق هر یک از اجزاء طبق نقشه­‌ها و دفترچه مشخصات انجام می­‌شود.

در روش قرارداد عملکردی، پیمانکار در مقایسه با روش گام به گام بیشتر در عرصه نظارت درگیر است. در این روش نظارت عوامل و مهندسین کارفرما مطابق با نیازها و شرایط دفترچه مشخصات محدود به بررسی رعایت الزامات مربوط به مصالح، تجهیزات، رواداری‌­های ساخت و ترتیب و توالی اجرا، انجام خواهند داد. پیمانکار تجهیزات و پروسه ساخت را انتخاب می­‌کند و در قبال تضمین برآورد معیارهای عملکرد توسط سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) تکمیل شده مسئول است.

در روش طراحی و ساخت توسط پیمانکار، همه فعالیت­‌های نظارتی مورد نیاز یا توسط پیمانکار انجام می­‌شود و یا مسئولیت مستقیم آن طبق نقشه­‌های تضمین کیفیت از قبل تایید شده، بر عهده پیمانکار است. البته، آزمایش­‌های تصادفی کنترل کیفیت نیز توسط عوامل و مهندسین کارفرما انجام می­‌شود.

 

تدارکات و آماده‌­سازی­‌های قبل از شروع پروژه

قبل از ساخت، ناظر بایستی در خصوص پروژه و الزامات آن، به ویژه در خصوص مسئولیت­‌های نظارتی، شرایط سایت و زیرسطحی، نحوه برگزاری جلسات با پیمانکاران عمومی و همه پیمانکاران جزء (پیمانکار دیوار و پیمانکار خاکبرداری) که درگیر اجرا و ساخت دیوار می­ باشند، توجیه شود.

ناظر باید عملکرد مورد نظر از سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) و هر یک از اجزاء دیوار پایدارسازی شده را به خوبی درک کند، به ویژه اجزائی که در پایداری سیستم دخیل هستند.

منابع اطلاعاتی ناظر بایستی شامل گزارش­‌های ژئوتکنیکی، نقشه­‌های قرارداد و پیمان، و دفترچه مشخصات پیمان باشد. قبل از شروع پروژه، ناظر و مهندس پروژه می ­بایست طی جلساتی، به بحث و تبادل نظر در خصوص جنبه­‌های بحرانی و حیاتی طرح، و شرایط بالقوه و محتمل مشکل‌­ساز زیرسطحی و سایت پروژه بپردازند.

نظارت و ارزیابی مصالح ساخت

دفترچه مشخصات قرارداد برای سیستم مهارکوبی (یا انکراژ در سیستم نیلینگ) شامل شرح نحوه پذیرش مصالح و المان­‌های پیش‌­ساخت مورد استفاده در دیوار پایدارسازی و اجزاء مهار (یا مسلح‌کننده انکراژ) می­باشد. اجزاء عمومی دیوار پایدارسازی شامل تیرهای فولادی، بتن سازه‌ و کم عیار، روکش‌­های الواری، الما‌ن‌­های مختلف زهکشی شامل ژئوسنتتیک­ها، زهکش‌­های سنگدا‌‌ن‌طور و لوله‌­ها، همچنین المان روکش پیش‌­ساخت یا بتن درجا می­ باشد.

اجزا عمومی مهار (یا مسلح‌کننده انکراژ) شامل تاندون­های پیش‌­ساخته (یا ساخت در محل)، گوه­‌ها، دوغاب، فاصله دهنده­‌ها، متمرکزکننده­‌ها، و مصالح ضدخوردگی همچون گریس‌­ها و واکس‌­ها و همچنین بتن می­‌شود.

دفترچه مشخصات، حداقل الزامات مصالح دیوار پایدارسازی و مهار (یا مسلح‌کننده انکراژ) و المان­‌های پیش‌­ساخته را شرح می‌­دهد.

این حداقل الزامات ممکن است یا به صراحت تعریف شود یا به استانداردهایی همچون AASHTO یا ASTM ارجاع داده شوند.

الزامات صریح ممکن است مربوط به یک المان تاییدی همچون روکش‌­های پیش‌­ساخته ویژه یا مشخصه­‌هایی همچون شکل، ابعاد، یا خصوصیات مصالح باشد. توصیه­‌های موجود برای انبار کردن و حمل و نقل مصالح مورد استفاده معمولاً در دفترچه مشخصات ذکر می­‌شود.

تطابق با الزامات دفترچه مشخصات معمولاً به روش­‌های زیر ارزیابی و بررسی می­ شود:

  • بازبینی گواهی­نامه­‌های کارخانجات و تولید کنندگان، ارائه‌ی پیمانکار
  • بازبینی سابقه و تاریخچه محصول تولیدی و نظارت­‌های چشمی در محل
  • آزمایش‌­های تایید و انطباق

همه مصالح و المان­‌های پیش­‌ساخته ارسالی به سایت بایستی قبل از نصب و اجرا بطور چشمی به لحاظ هندسه و ابعاد بازبینی و کنترل شوند، و هر گونه نقص و عیب مربوط به تولید یا آلودگی یا آسیب در جابجایی و حمل و نقل شناسایی شود.

همه مصالح غیر منطبق رد می­ شوند، مگر آنکه اصلاحات مناسبی مطابق با دفترچه مشخصات یا تاییدیه و دستور کار مکتوب مهندس پروژه (یا کارفرما) انجام شود.

نظارت و ارزیابی مصالح دیوار پایدارسازی

در مانیتورینگ در سیستم مهارکوبی، المان­های فولادی شامل سپری­‌ها و تیرهای نگهبان معمولاً بر اساس گواهینامه‌­های آزمایش‌­ها، توسط کارخانه تولید کننده پذیرش می­ شوند.

خصوصیات لیستی روی گواهی­نامه کارخانه بایستی کنترل و با اطلاعات دفترچه مشخصات انطباق داده شود.

نبایستی آسیب و ایراد قابل مشاهده­ای در سپری­ ها یا تیرهای نگهبان وجود داشته باشد.

سپری ­ها بایستی صاف و مستقیم و بدون اعوجاج و خم و قوس باشند.

قفل و بست لبه­ های آنها، خوب به هم چفت باشد. طول تیرهای نگهبان را باید طبق جدول تاییدی در نقشه‌­های پروژه بررسی کنیم.

دوغاب سیمانی مهار (یا مسلح‌کننده انکراژ) معمولاً بر اساس نتایج آزمایش­‌های انجام شده روی مهار (یا مسلح‌کننده انکراژ) های تکمیلی شده و استفاده از انواع سیمان­‌های مورد تایید پذیرفته می­شود.

فقط می­توان از مواد افزودنی مجاز طبق دفترچه مشخصات یا طبق تاییدیه مهندس طراح استفاده نمود. ممکن است در طی تزریق دوغاب مهار (یا مسلح‌کننده انکراژ) نمونه‌­های مکعبی تصادفی زیادی از دوغاب اخذ شود، اما آزمایش روی دوغاب معمولاً فقط در صورت وقوع گسیختگی، و برای تشخیص علل گسیختگی مهار (یا مسلح‌کننده انکراژ) انجام می‌­شود.

بتن سازه‌­ای و کم عیار بایستی با حداقل الزامات مقاومتی و نوع سیمان مذکور در دفترچه مشخصات منطبق باشد. فقط می­توان از افزودنی­‌های مجاز طبق دفترچه مشخصات یا تایید مهندس طراح استفاده نمود.

سطوح نمایان پانل­‌های پیش‌­ساخته بایستی یکنواخت و هم‌باد بوده و مطابق با دفترچه مشخصات باشد. سطوح غیر نمایان نیز بایستی یکنواخت، بدون حباب­‌های هوایی یا اعوجاج سطحی قابل توجه باشند.

زهکش‌­های ژئوسنتتیکی

زهکش‌­های ژئوسنتتیکی، لوله­‌های زهکش، و زهکش‌­های سنگدانه­‌ای و روکش‌­های الواری بایستی بر اساس گواهی­نامه‌­های سازندگان و یا برچسب­‌هایی مطابق با دفترچه مشخصات پذیرفته شوند.

برای زهکش‌­های ژئوسنتتیکی، پیمانکار باید گواهی­نامه‌­ای از طرف سازنده تسلیم کند، مبنی بر آنکه زهکش ژئوسنتتیک قادر به تحمل بارهای طراحی بدون کاهش چشم­گیر در ظرفیت هیدرولیکی زهکش ­باشد.

زهکش‌­های سنگدانه‌­ بایستی حداقل الزامات مشخص شده مربوط به دانه‌­بندی را ارضاء کنند. درجه­‌بندی کیفی و روش‌­های نگهداری و بهره‌­برداری از روکش‌­های الواری بایستی در گواهی­نامه­‌های تسلیمی از سوی پیمانکار ارائه شود (بالاخص در مورد روکش دائم دیوار). حداقل ضخامت روکش بایستی طبق دفترچه مشخصات، کنترل شود.

 

مانیتورینگ و ارزیابی مصالح المان مهار (یا مسلح‌کننده انکراژ)

مصالح مورد استفاده در ساخت تاندون ­های میلگردی و کابلی (فولادهای پیش‌­تنیدگی، روکش­‌های کپسولی، فاصله دهنده‌­ها، متمرکز کننده‌­ها، اجزاء محافظ خوردگی) بایستی مطابق با حداقل الزامات دفترچه مشخصات باشند. برای هر تاندون، قطر، طول کلی تاندون، و طول غیرپیوندی و پیوندی بایستی بررسی و ارزیابی شود.

محافظت خوردگی تاندون­ها را بایستی بسیار دقیق کنترل کنیم و با سطح محافظت خوردگی تعیین کنیم و ابعاد مورد نیاز مذکور در نقشه­‌ها و دفترچه مشخصات را تطابق داده دهیم.

کیفیت ساخت و اجرای محافظ خوردگی بایستی بررسی شود، بویژه:

  • اطمینان از سالم بودن فولاد
  • در تاندون­ های کپسولی؛ تزریق کامل دوغاب بین فولاد پیش­تنیدگی و تیوب کپسول و عدم آسیب دیدگی کپسول
  • در تاندون­‌های با روکش اپوکسی؛ کاور و روکش شکننده نباشد
  • پیوستگی محافظ خوردگی بین طول پیوندی و غیر پیوندی
  • پوشش ضد خوردگی المان­های فولادی پیش­تنیدگی در غلاف­ های کابلی منفرد.

تاندون‌ها

زمانیکه تاندون ­ها در محل سایت مونتاژ می­ شوند، باید از مصالح مورد تایید مطابق با پروسه­‌های ساخت و تولید استفاده شود. تزریق تاندون­ های کپسولی باید به نحوی انجام شود، که حفره و خلل و فرج در دوغاب شکل نگیرد.

با انتخاب متمرکزکننده­‌های مناسب و تزریق تاندون­‌ها تحت زاویه مناسب و یا تزریق به صورت خوابیده ، حجم حفره و خلل و فرج به حداقل می­رسد.

روکش کپسوله تاندون­های کابلی معمولاً در داخل گمانه و همزمان با تزریق مهار (یا مسلح‌کننده انکراژ) ، تزریق می­ شود.

انبارکردن و جابجایی و حمل و نقل مصالح ساخت

تاندون­ ها و عوامل تسلیح فولادی بایستی مطابق با توصیه­‌های سازنده و تولید کننده انبار و جابجا شوند. تاندون­های فولادی بایستی با فاصه از سطح زمین انبار شوند و در مقابل آسیب‌­های مکانیکی و مجاورت مستقیم با هوا محافظت شوند. تاندون ­ها را با استفاده از طناب­‌ها و رشته­‌هایی که بافته‌ایم ، برمیداریم. جهت اجتناب از خمش بیش از حد، بایستی طناب را در چند نقطه در طول تاندون ببندیم. فولاد با روکش اپوکسی باید روی پالت­‌های چوبی انبار و حمل شود. مرمت و تعمیر روکش اپوکسی بایستی مطابق با توصیه ­های سازنده صورت گیرد.

مصالح سیمانی و رزینی را بایستی در محلی خشک انبار کنیم، به روشی که از زوال آنها ممانعت کنیم. سیمان کلوخه و سفت را نبایستی استفاده کنیم. دوغاب­‌های رزینی و همه دوغاب­‌های سرنگی بایستی مطابق با توصیه­‌های سازنده و تولید کننده انبار شوند و نباید بعد از گذشت تاریخ انقضاء استفاده شوند.

الوارها را بایستی با سلیقه و مرتب روی هم قرار دهیم.

الوارهای بدون غشای محافظ را بایستی با فاصله از سطح زمین قرار دهیم، به روشی که جریان مناسب هوا را بین الوارها به وجود بیاوریم.

الوارهای با غشای محافظ (treated) را حین جابجایی نباید بشکنیم و اشیاء خارجی را در غشای آنها وارد نکنیم.

در طی انبارداشت، جابجایی، و حمل پانل‌­های روکش پیش‌­ساخته با چرثقیل، بایستی از شکست و ترک و آسیب آنها جلوگیری شود. بلند کردن با وسایل مکانیکی و یا با دست، باید به طریقی انجام شود که نیروی خمشی یا پیچشی مخربی در آنها ایجاد نگردد. برای محافظت نوارهای ژئوسنتتیک در مقابل خار و خاشاک و نزولات جوی، بایستی خوب بپوشانیم. از تابش مستقیم نور خورشید به زهکش‌­های ژئوسنتتیک باید جلوگیری شود.

 

همچنین بخوانید: مکانیزم خوردگی و تاثیرات آن بر روی مهارها چگونه است؟