اقدامات لازم در حین گودبرداري جهت اجرای سازه نگهبان چه مواردی است؟
– انتخاب مجریان و بهره‌گیري از مهندسان ناظر ذیصلاح و حضور مهندس مجري و ناظر در حین عملیات گودبرداري
– اجراي سازه هاي نگهبان مطابق نقشه، مشخصات و برنامه زمانبندي . در خاکبرداري هاي که احتمال ریزش یا لغزش دیوارها وجود دارد، باید با نصب شمع، سپر و مهارهاي محکم و مناسب براي حفاظت دیوارها اقدام شود، مگر آنکه شیب دیواره از زاویه شیب طبیعی خاك کمتر باشد.
در مواردي که عملیات گودبرداري، جهت اجرای سازه نگهبان، در مجاورت بزرگراه ها، خطوط راه آهن و مراکز یا تاسیسات داراي ارتعاش انجام می شود، باید براي جلوگیري از لغزش یا ریزش دیواره ها اقدامات لازم صورت گیرد.
در موارد زیر باید دیواره هاي محل گودبرداري، جهت اجرای سازه نگهبان، به طور دقیق مورد بررسی و بازدید قرار گرفته و در نقاطی که خطر ریزش یا لغزش دیواره‌ها ایجاد شده، وجود مهارها و وسایل ایمنی لازم از قبیل شمع، سپر و غیره نصب و با مهارهاي موجود تقویت شوند:
-بعد از بارندگی‌هاي شدید
-بعد از وقوع توفان‌هاي شدید، سیل و زلزله
-بعد از یخبندان‌هاي شدید
-بعد از هر گونه عملیات انفجاري
-بعد از ریزش‌هاي ناگهانی
-بعد از وارد آمدن صدمات اساسی به مهار ها
-بعد از هرگونه ایجاد وقفه در فعالیت ساختمانی
- در صورتی که در عملیات خاکی گودبرداری، جهت اجرای سازه نگهبان، از دستگاه‌هاي برقی مانند الکتروموتور براي هوادهی، تخلیه آب و نظایر آن استفاده شود، باید با رعایت مفاد به کار گرفته شده در این ضوابط نسبت به تجهیز وسایل حفاظتی مناسب اقدام کنند.
- چنانچه محل موردنظر براي عملیات خاکی نظیر حفر چاه در معابر عمومی یا محل‌هایی که احتمال رفت و آمد افراد متفرقه وجود داشته باشد، باید با اقدامات احتیاطی از قبیل محصور کردن محوطه حفاري، نصب علائم هشداردهنده و وسایل کنترل مسیر، از ورود افراد به نزدیکی منطقه حفاري جلوگیري شود.
براي جلوگیري از بروز خطرهایی نظیر پرتاب سنگ، سقوط افراد، حیوانات،مصالح ساختمانی و ماشین آلات و سرازیر شدن آب به داخل گود و نیز برخورد افراد و وسایط نقلیه با کارگران و وسایل و ماشین آلات حفاري و خا كبرداري، باید اطراف محل حفاري و خاكبرداري با رعایت ضوابط و دستور العمل گودبرداري به نحو مناسب حصارکشی و محافظت شود.
در مجاورت معابر و فضاهاي عمومی، محل حفاري و خاكبرداري باید با علائم هشداردهنده که در شب و روز قابل رویت باشد، مجهز شود.
– تأمین روشنایی لازم در محل گودبرداري و اطراف آن
– نصب وسایل بالابر و وینچ هاي مورد نیاز، به صورتی محکم و اصولی
– در صورتی که از موتورهاي احتراق داخلی در داخل گود استفاده شود، باید با اتخاذ تدابیر فنی، گازهاي حاصله از کار موتور به طور موثر از منطقه کارگران تخلیه گردد. در صورتی که احتمال نشت و تجمع گازهاي سمی و خطرناك در داخل کانال وجود داشته باشد باید با اتخاذ تدابیر فنی و نصب وسایل تهویه ، هواي منطقه تنفسی کارگران به طور موثر تهویه گردد. همچنین در صورت تجمع آب در کانال باید نسبت به تخلیه آن اقدام شود.
– اجتناب از تخلیۀ مصالح ساختمانی، نخاله‌هاي ساختمانی، و خاک‌هاي مازاد حاصل از گودبرداري جهت اجرای سازه نگهبان
– جلوگیري از استقرار ماشین آلات سنگین و قرار دادن اشیاي سنگین یا ناپایدار در لبۀ گود
-اجتناب از تجهیز کارگاه و احداث محل‌هاي استراحت کارگران و دفاتر کارگاه در پاي دیوارة گودها و نیز در لبۀ آنها
-جلوگیري از ریزش و جریان آب‌هاي حاصل از بارش باران یا آب‌هاي تحت الارضی در بدنه و لبۀ گود
-دیواره‌هاي محل گوبرداري و حفاري در موارد ذیل باید دقیقا مورد بررسی و بازدید قرار گرفته و در نقاطی که خطر ریزش بوجود آمده است، وسایل ایمنی نصب و یا نسبت به تقویت آنها اقدام گردد:
-قبل از پایدارسازي کامل بصورت روزانه و بعد از پایدارسازي و اجرای سازه نگهبان، حداقل هفته‌اي یکبار
-بعد از وقوع بارندگی ، طوفان، سیل، زلزله و یخبندان
-بعد از هرگونه عملیات انفجاري
-بعد از ریزش هاي ناگهانی
-بعد از وارد امدن صدمات اساسی به مهارها
-در گودهایی که عمق آنها بیش از یک متر است، نباید کارگر به تنهایی در محل به کار گمارده شود. در محل گودبرداري‌هاي عمیق و وسیع، باید یک نفر نگهبان عهده‌دار مسئولیت نظارت بر ورود و خروج کامیون ها و ماشین آلات سنگین باشد و نیز براي آگاهی کارگران و سایر افراد، علائم هشداردهنده در معبر و محل ورود و خروج کامیون ها و ماشین آلات مذکور نصب شود.
-سرپرست باید وقوع هرگونه حادثه ناشی از کار را کتباً و در اسرع وقت و قبل از آنکه علایم و آثار حادثه از بین رفته باشد، به واحد HSE اطلاع دهد.
-کلیه کارگران کارگاه‌هاي ساختمانی باید مجهز به کلاه و کفش ایمنی باشند.
-هنگامی که ماشین آلات راه سازي و ساختمانی در حال کار هستند، ورود افراد به داخل شعاع عمل آنها باید ممنوع گردد.
-در بارگیري و تخلیه قطعات و مصالح سنگین و حجیم باید از وسایل مکانیکی استفاده شود. کارگران را نباید به بالا بردن و پایین آوردن بارهاي سنگین یا حجیم به وسیله نردبان وادار نمود. بالا کشیدن اجسام سنگین و حجیم از جمله تیرآهن، قطعات فولادي و غیره به صورت دستی با طناب، کابل و غیره مجازنبوده و باید از بالابرهاي مکانیکی مناسب استفاده شود.
-برپا کردن ، پیاده کردن و دادن تغییرات اساسی در داربست ها باید تحت نظارت شخص ذیصلاح و به وسیله کارگرانی که در این گونه کارها تجربه کافی دارند انجام گیرد. پایه هاي داربست باید به طور مطمئن و محکم مهار شود تا مانع نوسان و جابجایی و لغزیدن داربست گردد. هرگز نباید براي تکیه گاه داربست یا ساخت آن از آجرهاي لق، بشکه، جعبه یا مصالح نامطمئن دیگر استفاده شود.
-از افزودن ارتفاع نردبان به وسیله قرار دادن جعبه یا بشکه و نظایر آن در زیر پایه هاي نردبان باید خودداري بعمل آید.
-از تکیه دادن نردبان به ستون استوانه اي، از قبیل لوله فلزي یا تیرچوبی و غیره و همچنین نبش دیوار باید جلوگیري بعمل آید.
-در محل هایی که احتمال سقوط اشیاء به محل گودبرداري و حفار ي وجود دارد، باید موانع حفاظتی براي جلوگیري از وارد شدن آسیب به کارگران پیش بینی گردد. همچنین براي پیشگیري از سقوط کارگران و افراد عابر به داخل محل گودبرداري وحفاري نیز باید اقدامات احتیاطی از قبیل محصور کردن محوطه گودبرداري ، نصب نرده ها، موانع ، وسایل کنترل مسیر، علایم هشداردهنده و غیره انجام شود.
-در قسمتی که بتن ریخته می شود، براي جلوگیري از سقوط چرخ دستی یا فرغون به محل بتن ریزي، باید در کناره آن موانعی تعبیه گردد.
-کیسه هاي سیمان و گچ و غیر ه نباید بیش از ده ردیف روي هم چیده شوند، مگرآنکه از اطراف به وسایل مطمئن مهار گردند و در این صورت نیز باید در هر پنج ردیف که روي هم چیده می شوند، یک کیسه از هر طرف عقب نشینی گردد.
-آجر و سفال نباید با بیش از دو متر ارتفاع انباشته شود و اطراف آن باید با موانع مناسب محصور گردد.
-براي گرم کردن بشکه هاي محتوي قیر جامد ، باید ترتیبی اتخاذ گردد که ابتدا قسمت فوقانی قیر در ظرف ذوب شود و از حرارت دادن و تابش شعله به قسمت‌هاي زیرین ظرف قیر در ابتداي کار جلوگیري بعمل آید.
-اگر در مجاورت محل گودبرداري ،جهت اجرای سازه نگهبان، و حفاري کارگرانی مشغول به کار دیگري باشند، باید اقدامات احتیاطی براي ایمنی آنان به عمل آید.
-مصالح حاصل از گودبرداري، جهت اجرای سازه نگهبان، و حفاري نباید به فاصله کمتر از نیم متر از لبه گود ریخته شود. همچنین این مصالح نباید در پیاده روها و معابر عمومی به نحوي انباشته شود که مانع عبور و مرور گردد.
-در مواردي که حفاري در زیر پیاده‌روها ضروري باشد، باید جهت پیشگیري از خطر ریزش اقدامات احتیاطی از قبیل نصب مهارهاي مناسب با استقامت کافی انجام و با نصب موانع، نرده ها و علائم هشداردهنده، منطقه خطر به طور کلی محصور و از عبور و مرور افراد جلوگیري به عمل آید.
-در حفاري با بیل و کلنگ باید کارگران به فاصله کافی از یکدیگر به کار گمارده شوند.
-در شیارهاي عمیق و طولانی که عمق آنها بیش از یک متر باشد، باید به ازاء حداکثر هر سی متر طول، یک نردبان کار گذارده شود. لبه بالایی نردبان باید تا حدود یک متر بالاتر از لبه شیار ادامه داشته باشد.
-براي رفت و آمد کارگران به محل گودبرداري ایجاد شده جهت اجرای سازه نگهبان، باید راههاي ورودي و خروجی مناسب و ایمن در نظر گرفته شود. در محل گودهایی که عمق آن بیش از 6 متر باشد، باید براي هر شش متر یک سکو یا پاگرد براي نردبان ها، پله ها و راه هاي شیب دار پیش بینی گردد. این سکوها یا پاگردها و همچنین راه هاي شیب دار و پلکان ها باید به وسیله نرده هاي مناسب محافظت شوند.
-عرض معابر و راه هاي شیب دار ویژه وسایل نقلیه نباید کمتر از چهار متر باشد و در طرفین آن باید موانع محکم و مناسبی نصب گردد. در صورتی که این حفاظ از چوب ساخته شود. قطر آن نباید از بیست سانتیمتر کمتر باشد.
-راههاي شیبدار و معابري که در زمینهاي سخت (بدون استفاده از تخته هاي چوبی) ساخته میشود باید بدون پستی و بلندي و ناهمواري باشد.
– در صورت رویت هرگونه مغایرت شرایط خاك محل با گزارش ژئوتکینک از لحاظ جنس خاك، سطح آب یا قنات و … نسبت به هماهنگی و بررسی مجدد با شرکت مشاور ژئوتکنیک اقدام گردد.
منبع : راهنمای عمومی مهندسین ناظر
همچنین بخوانید: اقدامات لازم جهت اجرای تخریب و پایدارسازی گود
